به گزارش بخش خبری آروشا به نقل از خبرگزاری شانا،
در کشورهایی که اقتصادشان بر پایه نفت است می‌توان این ماده سیاه رنگ را کالایی استراتژیک و راهبردی معرفی نمود که گذشته از محوریت در امر توسعه، سبب فعال‌تر شدن ظرفیت‌های صنعتی و یا ایجاد ظرفیت‌ها و صنایع جدید می‌شود.
شرکت روغن صنعت آروشا فروش و پخش محصولات مرتبط با شرکت شل در سراسر ایران
تولید این ماده
هیدروکربوری با ارزش، مستلزم داشتن تجهیزات و دانش فنی و مهندسی است و در
این میان، حفاری چاه‌های نفت و گاز توسط دستگاه‌های حفاری و خدمات فنی
مربوطه، تخصصی‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین بخش این فعالیت‌هاست.
هم
اکنون اکثر مخازن کشور دوره میان سالی خود را طی می‌کنند بر این اساس
چنانچه در این زمینه برنامه‌ریزی لازم صورت نپذیرد، این مخازن دچار افت
تولید می‌شوند یعنی چنانچه هدف گذاری تولید در انتهای برنامه ششم توسعه 4.7 میلیون بشکه در روز باشد لزوم ظرفیت‌سازی سالانه 350 هزار بشکه‌ای در
تولید نفتخام با توجه به افت تولید از مخازن می‌بایست مد نظر قرار گیرد. به
همین دلیل می‌توان گفت که حفر چاه‌های جدید، حفر چاه‌های تزریقی و همچنین
تعمیر و ترمیم چاه‌ها نقش مؤثری را در ادامه تولید برای مدت زمان
طولانی‌تر ایفاء می‌کنند.
در این میان شرکتهای حفاری و مخصوصاً سرویس
کمپانی‌ها نقش بسزایی در به ثمر رساندن فعالیتهای توسعه‌ای میادین
هیدروکربوری بازی می‌کنند. به همین دلیل می‌بایست در مسیر برنامه‌‌ای حرکت
کرد که از زیرساخت‌های لازم برای رشد و تعالی برخوردار بوده و حفظ و صیانت
از این سرمایه ملی در راهبرد فعالیتهای توسعه‌ای قرار دهد. در ادامه به
تشریح چشم انداز بازار حفاری کشور با ارائه چند سوال می‌پردازیم.
در سال
1396 و سال های آتی چه اتفاقاتی در محیط کسب و کار حفاری خواهد افتاد؟
سیاست‌های اجرایی شرکتهای حفاری در قبال آن چه خواهد بود؟
پیش از جواب
دادن به این سوالات می‌بایست چند رویداد را مورد بررسی قرار داده و با توجه
به سناریوهای پیش بینی شده تحلیل بهتری را از شرایط مد نظر ارائه داد.
1-
با توجه به صحبت‌های اخیر مدیر عامل محترم شرکت ملی نفت ایران، در برنامه
ششم توسعه تولید روزانه ٤ میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه نفتخام و تولید یک
میلیارد و ٣٠٠ میلیون مترمکعب در روز گاز غنی هدفگذاری شده است که در همین
زمینه ١٣٥دستگاه حفاری جهت انجام عملیات حفاری/ تعمیر 500 حلقه چاه در سال
تا انتهای برنامه ششم توسعه برآورد شده است.
2- در بخشی دیگر از صحبت
های مدیر عامل محترم شرکت ملی نفت ایران عنوان شده است که این شرکت به
دنبال تغییر پارادایم است. مدل مالی شرکت نفت (Corporate finance) است و
این مدل فاجعه آمیزترین مدل تأمین مالی در حوزه کشورهای جهان سوم به شمار
می رود و دلیل آن این است که در این کشورها، پروژه ها در موعد مقرر به
پایان نمی‌رسد و بار مالی بسیاری سنگینی را روی شرکتهای بزرگ فراهم می‌کند
و به همین دلیل شرکت ملی نفت ایران هم اکنون با ٥٠ میلیارد دلار بدهی
مواجه است. بدین معنی که از آنجایی که تا پیش از این رویکرد شرکت ملی نفت
ایران پروژه محور بوده است، تصمیم جدید آن است که به منظور بهبود شرایط طرح
ها و پروژه‌ها، از امسال (1396)، رویکرد این شرکت به میدان محور تغییر
یابد و با اجرای چارچوب الگوی جدید قراردادهای نفتی (بیع متقابل/EPDF) به
دنبال بهبود شرایط موجود باشیم.
3- کاهش شدید قیمت جهانی نفت و صادرات
ایران طی سال‌های اخیر از دیگر عوامل رکود در بازار حفاری بوده است. با
توجه به رابطه مستقیمی که میان بهای نفت خام و نرخ اجاره دکل‌های حفاری
وجود دارد وضعیت اغلب شرکتهای حفاری نابسامان شده و بسیاری از این شرکت‌ها
با اخراج نیروهای خود و کاهش شدید هزینه‌های خود روزهای سختی را سپری
می‌کنند. بر این اساس به نظر می‌رسد تا پایان سال 1396 وضعیت در محیط کسب و
کار حفاری مشابه سال 1395 بوده و رکود در سال جاری نیز ادامه خواهد داشت،
مطمئناً عواملی همچون بهبود قیمت نفتخام در انتهای سال جاری، افزایش
صادرات، بهبود رتبه اعتباری کشور، اجرایی شدن قراردادهای جدید نفتی در نیمه
دوم سال، پس از انجام انتخابات ریاست جمهوری وضعیت را تغییر خواهد داد.
4-
وضعیت توسعه در میادین مشترک غرب کارون و پارس جنوبی که در دستور کار دولت
قرار گرفته بود تقریباً در مراحل پایانی قرار گرفته و انتظار می‌رود بیش
از 50 درصد از عملیات حفاری در سال‌های آتی مختص تعمیر و تکمیل چاه‌های
موجود باشد.
با توجه به مطالب فوق می‌توان دو سناریوی پیش روی صنعت حفاری را متصور گردید:
الف:
سناریوی بد بینانه: در این سناریو ادامه روند سال گذشته و حتی بدتر پیش
خواهد رفت و عملاً فعالیت در بخش دریایی به خصوص فلات قاره اندک و بخش خشکی
به نسبت سهم بیشتری را در بر خواهد گرفت بطوری که تمرکز توسعه در بخش خشکی
با محوریت تعمیر و تکمیل چاه‌ها قرار خواهد گرفت. در این سناریو انتظار
می‌رود حدود 300 حلقه چاه حفاری و تعمیر گردد.
ب: سناریوی خوشبینانه: در
این سناریو که احتمالاً در نیمه دوم سال جاری رخ خواهد داد وضعیت حفاری
کشور در هر دو بخش (خشکی/ دریایی) رونق نسبی گرفته و با اجرایی شدن
قراردادهای جدید نفتی و شروع توسعه با حضور شرکتهای خارجی وضعیت تغییر
خواهد یافت. بطور حتم شرکتهای خارجی و یا داخلی که در این قراردادها حضور
خواهند داشت از ظرفیت شرکتهای حفاری داخلی همانند قراردادهای بیع متقابل
استفاده خواهند نمود.
با توجه به مطالب فوق نتیجه گیری بلند مدت برای
افق فعالیت در محیط کسب و کار حفاری با توجه به اجرایی شدن قراردادهای EPDF
در شرکت ملی نفت ایران و رو به اتمام بودن توسعه میادین مشترک (غرب کارون/
پارس جنوبی) و دیگر میادین و تمرکز بازار حفاری بر تعمیر و تکمیل چاه‌ها
به این صورت خواهد بود که شرکتهای حفاری می‌بایست برای روزهای سخت خود را
آماده کنند و شرکت‌هایی که قصد دارند نقشی در عرصه بازار حفاری کشور ایفا
نمایند باید مقوله استراتژی را جدی گرفته و با تدوین برنامه مناسب،
استراتژی هایی که موجب تعالی و پیشتازی شرکت می گردد را در پیش گیرند.
بر
اساس تجارب شرکتهای بین‌المللی در شرایط افت قیمت نفتخام که دوران سخت را
سپری نموده‌اند عواملی چون: روشهای تأمین مالی نوین، ادغام های عمودی و
افقی، بهینه سازی قیمت تمام شده پروژه، مذاکره با بازیگران زنجیره پروژه
جهت کاهش قیمت، تغییر ساختار هزینه‌های داخلی سازمان با توجه به مدل‌های
قابل توجیه، چابک سازی سازمان، ارائه خدمات قراردادی یکپارچه و بهینه‌سازی
کسب و کارهای نامنسجم و توجه به بازارهای منطقه و ... از جمله مهم‌ترین
موارد جهت بقاء در بازار حفاری است.
بر اساس مطالب ذکر شده تدوین
برنامه استراتژی با توجه به تغییر فاکتورهای بازار حفاری امری ضروری است.
شرکتهای فعال در زمینه حفاری باید با توجه به چشم اندازی که برای توسعه
میادین شرکت ملی نفت ایران متصور است با شناخت فرصت‌ها، چالش‌ها، پایش
مستمر و راهبرد درست دارایی‌ها، برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تا
رسیدن به اهداف تعیین شده را مد نظر قرار دهند به گونه‌ای که در سرفصل
برنامه‌ها افزایش بهره‌وری و بازدهی بیشتر تدوین گردد.
عبدالصمد رحمتی،
کارشناس اقتصاد و بازار نفت
منو
