شکوفایی توان پژوهشی جهاد دانشگاهی با حمایت وزارت نفت

به گزارش شانا، بهره‎مندی از ظرفیت‎های داخلی کشور از الزاماتی است که در سیاست‎های اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تاکید قرار گرفته و وزارت نفت هم با درک این ضرورت، سلسله اقدام‎هایی را در دستور کار قرار داده است که از جمله آن می‎توان به تلاش برای فعالسازی امکانات و منابع مالی و سرمایه‎های انسانی و علمی کشور و حرکت در مسیر فعالیت‎های دانش‎بنیان اشاره کرد؛ تداوم و تقویت همکاری با جهاد دانشگاهی نیز از مصادیق این تلاش است.

بر اساس اعلام مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، تاکنون تنها از سوی این شرکت، قرارداد 35 پروژه پژوهشی به ارزش 240 میلیارد ریال و 48.3 میلیون دلار با جهاد دانشگاهی امضا شده و بیش از 70 درصد مراحل مطالعاتی و اجرایی این پروژه‎ها پایان یافته است. ظرفیت‎های جهاد دانشگاهی به عنوان مجموعه‎ای توانمند در داخل کشور به قدری حائز اهمیت است که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اواسط سال گذشته از مجتمع تحقیقاتی و ساخت صنعتی شهدای جهاد دانشگاهی بازدید کرد تا از نزدیک در جریان فرایندهای کاری این مجتمع قرار گیرد. علی کاردر پس از بازدید از مرکز ساخت ماشین‎های الکتریکی، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، یارد مونتاژ دکل‎های حفاری و بازوهای بارگیری نفت و مرکز ساخت مبدل‎های الکتریکی در این مجتمع تحقیقاتی، جهاد دانشگاهی را حلقه واسط صنعت و دانشگاه عنوان کرد و گفت: با توجه به زبان مشترک فیمابین، امکان گسترش و همکاری‌های میان این مجموعه با شرکت ملی نفت ایران با شتاب بیشتر وجود دارد.

جهاد دانشگاهی در قالب ١٢ واحد در تهران، ٣٠ واحد در استان‎های کشور، ١٩ پژوهشکده مستقل و ٣ پژوهشگاه رویان، علوم انسانی و ابن سینا در سطح کشور فعالیت می‎کند و افزون بر دانشگاه‌های علم و فرهنگ در تهران و علم و هنر در یزد، ٤٣ مرکز علمی کاربردی و ١٣٠ موسسه های آموزش کوتاه مدت زیر نظر جهاد دانشگاهی فعالیت می‎کند. در اساسنامه جهاد دانشگاهی بر کاربردی کردن نتایج تحقیقاتی تاکید شده است و تجاری‎سازی پروژه‌هایی که به مرحله کاربردی شدن می‎رسند نیز در دستور کار این مجموعه قرار دارد.

اما همکاری‎های شرکت ملی نفت ایران با این نهاد عمومی غیردولتی در چه سطحی است؟

خرید تضمینی دمولسیفایر از جهاد دانشگاهی

پروژه "بومی سازی دانش فنی تولید مواد موثر شکننده امولسیون نفتی مصرفی شرکت ملی نفت ایران" طی قراردادی به مبلغ 15 میلیارد ریال در چهار حوزه مطالعاتی ابوذر، بی بی حکیمه، اهواز-آسماری و چشمه‎خوش به جهاد دانشگاهی واگذار شده است. دمولسیفایر تولیدی در پژوهشکده صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی و سازمان جهاد دانشگاهی تهران برای حوزه‎های اهواز- آسماری و ابوذر در آزمون‎های میدانی موفق عمل کرده و علاوه بر ثبت اختراع منجر به تدوین دانش فنی بومی در هر کدام از این حوزه‎ها شده است.

هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران پس از بررسی عملکرد جهاد دانشگاهی در تولید مواد شیمیایی و به منظور استفاده از ظرفیت‎های موجود در مجموعه کارگاه‎های تحت پوشش آن نظیر مجتمع شهدای جهاد دانشگاهی، مصوبه‎ای ارائه کرد که بر اساس آن، شرکت‎های تابعه ملی نفت ملزم به خرید تضمینی 30 درصد از دمولسیفایر مورد نیاز حوزه‎های نامبرده از جهاد دانشگاهی شدند. علاوه بر آن از بهره مالکانه دانش فنی این مواد شیمیایی در مراحل خرید دمولسیفایر (به میزان پنج درصد) جهت واگذاری حوزه‎های مطالعاتی جدید به منظور تدوین دانش فنی و تولید دمولسیفایر مورد نیاز استفاده خواهد شد و به این ترتیب، علاوه بر ایجاد رقابت در میان تولیدکنندگان داخلی، ظرفیت‎های جهاد دانشگاهی در این حوزه به صورت حداکثری مورد استفاده قرار می‎گیرد.

چندی پیش نیز مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران به همکاری‎های این شرکت با جهاد دانشگاهی در زمینه ساخت پمپ‎های درون‎چاهی و تولید مواد شیمیایی اشاره کرده بود. بر اساس این گزارش، شرکت نفت فلات قاره ایران فهرستی از مواد شیمیایی پرمصرف خود را اعلام کرده و مقرر شده جهاد دانشگاهی روی تولید مواد شیمیایی این فهرست کار کند. به این ترتیب امکان تامین حداکثری مواد شیمیایی مورد نیاز شرکت نفت فلات قاره ایران از محل تولیدات داخلی فراهم شده است.

سفارش ساخت پکیج نمکزدایی نفت و لوله مغزی سیار

"طراحی، مدلسازی و ساخت پکیج نمکزدایی نفت خام به روش الکترواستاتیک" و تولید "رشته لوله مغزی سیار به تعداد سه کویل" از جمله پروژه‎هایی است که به ترتیب با سفارش شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران، در دستور کار جهاد دانشگاهی قرار دارد. در پروژه‎هایی از این دست که با منابع مالی خارج از شرکت ملی نفت ایران و با مشارکت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اجرا می‎شود، مشروط بر آنکه اولاً محصول پروژه مورد نیاز شرکت ملی نفت ایران باشد و مطابق با مشخصات فنی و استانداردهای قابل پذیرش در زمان تحویل تولید شود و همچنین محصول پروژه با استانداردهای رایج صنعت نفت مطابق باشد، توسط شرکت ملی نفت ایران به قیمت روز خریداری می‎شود.  

طراحی و ساخت دستگاه لوله مغزی سیار نیز مطابق با استانداردهای شرکت ملی حفاری ایران با همکاری سازمان جهاد دانشگاهی صنعتی شریف انجام شده است؛ این دستگاه طی چندین مرحله آزمون میدانی موفق به اخذ تائیدیه معاونت فنی و اداره لوله مغزی سیار شرکت ملی حفاری ایران شده و جهاد دانشگاهی پس از تحویل قطعی دستگاه و کتابچه‎های دانش فنی به شرکت ملی حفاری ایران، آمادگی خود را جهت ساخت دستگاه لوله مغزی سیار به عنوان یکی از تجهیزات مدرن و راهبردی صنعت حفاری کشور اعلام کرده است.  

ساخت سامانه پیشگیری از تشکیل رسوب در مخازن ذخیره‎سازی

جهاد دانشگاهی طی سال‎های 91 تا 94 با طراحی و ساخت سامانه پیشگیری از تشکیل رسوب در کف مخازن ذخیره‎سازی نفت خام (SRJ) که سهم عمده‎ای در کنترل و اندازه‎گیری ذخیره‎سازی نفت در مخازن و کاهش هزینه‎های تعمیرات و نگهداری آنها دارد، در مسیر قطع وابستگی کشور به واردات این تجهیز گام برداشته است. چهار دستگاه SRJ به شرکت پایانه های نفتی ایران تحویل داده شده و قابلیت و ظرفیت‎های ساخت حداقل 100 دستگاه در سال در جهاد دانشگاهی فراهم است که در فرایند تست‎های عملکردی حدود هزار ساعت دوام کارکرد داشته است. ساخت دستگاه SRJ حداقل سالانه 20 میلیارد ریال صرفه‎جویی در هزینه‎های رسوب‎زدایی یک مخزن یک میلیون بشکه‎ای دارد.

همچنین مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، پروژه نتیجه محور "طراحی و تولید نمونه پودری محصول میکروبی جهت رفع آلودگی‎های نفتی فاز مایع و جامد" را بنا به درخواست شرکت پایانه‎های نفتی ایران و با همکاری پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی اجرا کرده است. با توجه به موفقیت این پودر میکروبی در حذف مواد هیدروکربوری ماسه‎های آلوده جزیره خارک و تحویل آن به شرکت پایانه‎های نفتی، قابلیت و ظرفیت‎های مناسبی در جهاد دانشگاهی به‎منظور ارائه خدمات زیست‎محیطی به سایر ذینفعان در صنعت نفت و دیگر صنایع مرتبط فراهم شده است.

بهره‎مندی از خدمات مشاوره‎ای و کارشناسی جهاد دانشگاهی

مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران از خدمات مشاوره‎ای و کارشناسی (MC) جهاد دانشگاهی در زمینه جذب و بکارگیری اساتید دانشگاهی، کارشناسان و متخصصان زبده در قالب 2 قرارداد مجزا و با هدف نظارت کمی و کیفی بر حسن اجرای طرح‎های پژوهشی و قراردادهای میدان محور با دانشگاه‎های کشور استفاده می‎کند. در این زمینه در نظر است از خدمات مشاوره‎ای متخصصان امر داخل و خارج کشور در خصوص غربالگری و بکارگیری روش های ازدیاد برداشت فناورانه استفاده شود.

با توجه به ظرفیت‎ها و توانمندی‎های جهاد دانشگاهی و برخورداری این مجموعه از پژوهشکده‎ها، گروه‎های پژوهشی، کارگاه‎های مختلف ساخت و تولید مواد اولیه و بعضا خطوط تولید نیمه صنعتی‎، شرکت ملی نفت ایران بهره‎مندی از این قابلیت‎ها را در دستور کار قرار داده است. به نظر می‎رسد اجرای پروژه‎های پژوهشی در حوزه‎های مختلف موجب شده جهاد دانشگاهی به توانمندی خوبی در زمینه طراحی، مهندسی و ساخت کالا و تجهیزات و فناوری‎های مورد نیاز صنعت نفت دست یابد.

علاوه بر این، جهاد دانشگاهی در ساخت انواع مته‎های حفاری به عنوان یکی از ١٠ گروه خانواده کالاها و تجهیزات موضوع طرح بومی‎سازی کالاهای پرمصرف صنعت نفت نیز با شرکت ملی نفت ایران قرارداد همکاری امضا کرده است.