نگاه کلی به صنعت نفت در سال 95

به گزارش شانا، با توجه به برنامه افزایش تولید نفت در برنامه ششم توسعه و هدف‌گذاری برای رسیدن به عدد چهار میلیون و 700 هزار بشکه تولید روزانه نفت، حفر 500 حلقه چاه ضرورتی است که می‌تواند پاسخگوی این رقم تولید باشد.

در صنعت نفت کشور، شرکت ملی حفاری ایران به عنوان فعال‌ترین شرکت در این زمینه بیش از 4200 حلقه چاه را در بیش از سه دهه اخیر حفاری کرده و تحویل بهره‌بردار داده است.

توان تخصصی صنعت حفاری در کشور تا آنجا ارتقا یافته است که شرکت ملی حفاری ایران، خود 60 درصد حفارهای کل صنعت نفت را انجام می‌دهد؛ ضمن آن که 70د رصد عملیات جنبی حفاری چاه‌های نفتی نیز به عهده این شرکت است که از ایجاد تحولی شگرف در صنعت حفاری چاه‌های نفتی حکایت دارد.

افزایش ظرفیت تولید نفت بیش از  4 میلیون بشکه

یکی از اولویت‌های مهمی که در سال 95 ازسوی وزیر نفت به شرکت ملی نفت ایران ابلاغ شد، شتاب در افزایش ظرفیت تولید نفت خام بود. براین اساس، تولید نفت خام که تا مدت‌های مدید به واسطه کج رفتاری و بداخلاقی و تحریم‌های ظالمانه، کمتر از دو میلیون بشکه در روز بود، با تلاش‌های پیگیر و مجدانه بیژن زنگنه، وزیر نفت و کارکنان متعهد این وزارتخانه در بخش‌های ستادی و عملیاتی آن،به میزان قابل توجه یک میلیون و 800 هزار بشکه در روز افزایش یافت و به این ترتیب برگ زرین دیگری بر افتخارهای صنعت نفت و کشور افزوده شد. خردادماه امسال زنگنه با حضور در مجلس شورای اسلامی از تولید روزانه بیش از سه میلیون و 800 هزار بشکه ای نفت خبر داده و گفته بود: این میزان تولید نفت نسبت به زمان تحویل دولت یازدهم، دو برابر شده است.

بنابر آمار منابع معتبر، ذخابر اثبات شده نفت خام ایران، 158میلیارد بشکه برآورد شده که این مقدار معادل 9.3 درصد ذخایر اثبات شده نفت جهان است و ایران را پس از ونزوئلا و عربستان در رتبه سوم دنیا قرار می‎دهد.

 وی با بیان این که در پنج ماه امسال، تولید روزانه نفت خام 2.7 میلیون بود، تصریح کرد: این میزان تولید خردادماه امسال بیش از یک میلیون بشکه افزایش داشته است.

امضای نخستین توافقنامه بین‌المللی در پسا برجام

تهران 18آبان ماه یک روزبه یاد ماندنی برای صنعت نفت کشور است. روزی که با شکسته شدن و فرو ریختن دیوار بلند تحریم‌های بین‌المللی، شرکت ملی نفت ایران در خصوص توسعه فاز11پارس جنوبی تصمیم مهمی گرفت و پیرو این تصمیم بود که نخستین توافقنامه پسابرجامی در حوزه صنعت نفت امضا شد.

پیرو این توافقنامه،توسعه فاز11به مثلثی از شرکت‌های توتال فرانسه، سی ان پی سی چین وپتروپارس ایران که کنسیرسیومی قوی در اجرای طرح‌های نفتی به شمار می‌آیند، سپرده شد.

در این توافقنامه که علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، استفان میشل، مدیر توتال در خاورمیانه و ژوژان تینگ، مدیرشرکت ملی نفت چین، امضاکنندگان آن بودند، توتال راهبری توسعه فاز11 پارس جنوبی را عهده دارد شده است.

قراراست قرارداد نهایی مربوط به این توافقنامه اوایل سال 2017 میلادی میان شرکت‌های یاد شده امضا شود. توتال از شرکت‌های پیشتاز در سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران است.با امضای این تواقفنامه برای طرح توسعه فاز 11پارس جنوبی،می رود تا پرونده تکمیل فازهای پارس جنوبی که در سال 1376 به وسیله بیژن زنگنه، وزیر نفت، باز شده بود، در دولت تدبیر وامید بسته شود. با راه‌اندازی فاز 11 پارس جنوبی، روزانه 300 میلیون متر مکعب گاز غنی، به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده خواهد شد. فاز11 الگویی برای توسعه دیگر فازهای پارس جنوبی به منظور جلوگیري از افت فشار و افزایش ضریب برداشت از این میدان مشترک است و برنامه ایران را برای دستیابی به درآمد 10میلیارد دلاری ازمحل توسعه هر فاز پارس جنوبی محقق خواهد کرد.

تولید میعانات گاز، امروز 600 هزار بشکه در روز

افزایش تولید میعانات گازی با هدف حضور دربازارهای بین‌المللی جهت کسب درآمد بیشتر برای کشور،رخداد مهم دیگری است که صنعت نفت آن را در قاب برنامه‌های خود قرار داده است. این مهم با توجه به عبور ازسد تحریم‌های بین‌المللی و دستاوردی پسابرجامی برای کشور، با بهبود فضای سیاسی ومتعاقب آن بهتر شدن این فضا در حوزه اقتصادی خاصه در صنعت نفت، درسال 95 با شتابی بیشتر از قبل پیگیری شد؛ تا آنجا که هم اکنون که پای درسال جدید می‌گذاریم، تولید میعانات گازی به عنوان یکی ازمنابع درآمدی صنعت نفت برای کشور به بیش از600 هزار بشکه در روز رسیده است و پیش‌بینی می‌شود با برنامه‌های تعریف و تدوین شده ازسوی وزارت نفت،این روند ادامه یابد.

نگاهی به کارنامه فعالیت صنعت نفت دراین حوزه نشان می‌دهد تولید میعانات گازی که در سال 92 نزدیک 380 هزار بشکه بوده،از دی ماه 94 تا خردادماه امسال رشد دوبرابری داشته است. با افزایش تولید نفت خام و میعانات گازی، افزایش‌هایی که درآینده نزدیک در این بخش‌ها اتفاق خواهد افتاد، باردیگر حضور ایران در بازارهای بین‌المللی احیا خواهد شد و بازار عرضه آنها نیز رونق دوباره‌ خواهد گرفت. بدون تردید، دستیابی به این ارقام، با تلاشی شبانه‌روزی ومضاعف محقق شده است، تلاش برای افزایش برداشت از میدان‌های مشترک نفتی که غرب کارون از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود.

دستیابی به تولید روزانه 830 میلیون مترمکعب گاز طبیعی

با برداشته شدن سد تحریم فعالیت‌های حوزه تولید گاز که بدون وقفه و مستمر انجام می‌شد نیز، شتاب بیشتری گرفت و منجر به این شد که ظرفیت تولید گاز کشور که در ابتدای امسال، نزدیک به 700 میلیون مترمکعب در روز بود، با اولویت بیش ازپیش برداشت از میدان مشترک و برداشت گاز از این حوزه، همچنین راه‌اندازی فازهای جدید پارس جنوبی به رقم قابل توجهی افزایش یابد؛ به گونه‌ای که حجم تولید گاز در کشور هم اکنون به بیش از830 میلیون مترمکعب در روز رسیده است وبا بهره‌برداری از فازهای جدید،نوید آن می‌رود که تولید آن در زمانی نه چندان دور به 1.2 میلیارد مترمکعب در روز برسد.

پیروزی پر افتخار در اوپک

20 آذرماه 95 برای صنعت نفت کشور روزی تاریخی است که نشان می‌دهد ایران یکی از اعضای تاثیر گذار در بازار نفت جهان است و وزنه‌ای مهم درمیان کشورهای عضو کشورهای صادر کننده نفت(اوپک)به شمار می‌آید.

دراین روز اعضای این سازمان مهم نفتی در وین گرد هم آمدند تا در یکصد و هفتاد و یکمین نشست رسمی خود درباره فریز نفتی که بیش از یکسال و نیم بازار فروش و صادرات نفت را تحت الشعاع قرارداده بود، تصمیم بگیرند.

در این میان تهران در کانون توجه‎‎‎ قرار داشت و اعضای اوپک هم به این درجه از درک رسیده بودند که حصول توافق بدون حضور ایران که به تازگی از بند تحریم‌ها رها شده بود، تحقق یافتنی نیست. دراین نشست مهم و تاریخی، اعضای اوپک توافق کردند از اول ژانویه 2017 (نخستین روز سال نو میلادی) روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکه از مجموع تولید نفت خام خود بکاهند و این رقم را به 32 میلیون و 500 هزار بشکه در روز برسانند تا جانی تازه در کالبد بازار نفت دمیده شود. بنابراین توافق، همچنین قرار شد که کشورهای غیرعضو این سازمان نیز برای کمک به کاهش مازاد عرضه نفت در بازار، تولید نفت خام خود را روزانه 600 هزار بشکه در روز کاهش دهند.  اوپک با این تصمیم بار دیگر ثابت کرد منطق دیپلماسی و تعامل سازنده همچنان در دنیا می‌تواند زمینه ساز موفقیت‎های بزرگ باشد. توفیق اوپک در نشست 171 در رسانه‎های دنیا بازتاب گسترده‎ای داشت و همه آنها به نقش سازنده دیپلماسی ایران برای ایجاد پیوندی میان اوپک و غیراوپک اذعان داشتند؛ بازار نفت هم در پی این توافق جانی دوباره گرفت و نمودار سینوسی قیمت‎ها یکباره صعودی شد. پس از نشست الجزیره و نشست 171اوپک،توافق تاریخی روز 10 دسامبر 2016 (20 آذرماه) کشورهای عضو و غیرعضو اوپک تکمیل کننده زنجیره رایزنی‎ها‎، مذاکرات یک سال اخیر بود و سرانجام تولید کنندگان عمده نفت جهان توافق کردند برای بهبود اوضاع بازار روزانه حدود یک میلیون و 800 هزار بشکه از مازاد عرضه موجود در بازارهای جهانی بکاهند.

افتتاح 3 میدان نفتی مشترک غرب کارون

آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی، میدان‌های مشترک غرب کارون هستند که آبان ماه امسال با هدف تثبیت افزایش برداشت نفت خام ازآنها با حضور حسن روحانی، رئیس جمهوری به طور رسمی افتتاح و گامی دیگر درجهت شکوفایی صنعت نفت برداشته شد. با افتتاح این سه میدان نفتی مشترک که از اولویت‌های مهم دولت تدبیر و امید بود، برداشت نفت خام از این حوزه (غرب کارون) درمجموع 190هزاربشکه در روز افزایش یافت وبه 260 هزار بشکه در روز رسید. حوزه نفتی غرب کارون شامل میدان‌های نفتی «آزادگان شمالی»، «آزادگان جنوبی»، «یاران شمالی» و «یادآور» است که برداشت کنونی روزانه نفت خام آنها به ترتیب 40 هزار بشکه (آزادگان شمالی)، 75هزاربشکه (آزادگان جنوبی)، 30 هزار بشکه یاران شمالی و115هزار بشکه( یادآوران) است. به گفته علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، با افزایش تولید میدان نفتی آزادگان جنوبی و به مدار آمدن میدان نفتی یاران جنوبی، تولید نفت در میدان‌های نفتی مشترک غرب کارون از مرز 200 هزار بشکه در روز می‌گذرد. وی با بیان این که ذخایر درجای نفت این حوزه نفتی 67 میلیارد بشکه است، براین نکته نیز تاکید دارد که افزایش یک درصدی ضریب بازیافت از میدان‌های نفتی حوزه غرب کارون، به معنای استحصال 650 میلیون بشکه‌ای نفت خام از آنهاست و در نظر گرفتن هر بشکه نفت 50 دلار به منزله کسب درآمدی برابر با 33 میلیارد دلار برای کشور است.

صرفه‌جویی 9 میلیون لیتری گازوئیل با طرح پیمایش

دستاورد اجرای طرح «تخصیص سهمیه گازوئیل به ازای پیمایش» که از مهر ماه پارسال با استفاده از ظرفیت‌های سامانه هوشمند سوخت عملیاتی شد، با گذشت حدود 11 ماه از اجرای این پروژه به صرفه‌جویی روزانه حدود 9 میلیون لیتر در مصرف گازوئیل بخش حمل و نقل کشور انجامیده است.

از ابتدای امسال تاکنون به استناد آمارهای رسمی، میانگین مصرف گازوئیل در دو بخش حمل و نقل و غیرحمل و نقل با کاهشی حدود 9 درصدی به 72,5 میلیون لیتر در روز رسیده و نکته قابل توجه آن است که مصرف گازوئیل در بخش حمل و نقل هم از روزانه 50 میلیون لیتر به 42 تا 43 میلیون لیتر در روز رسیده است. با اجرای طرح «تخصیص سهمیه گازوئیل به ازای پیمایش» معادل ظرفیت تولید گازوئیل یک پالایشگاه 120 تا 150 هزار بشکه ای (معادل هفت میلیون لیتر در روز) در مصرف این فرآورده میان تقطیر پالایشگاه‌های نفت کشور صرفه‌جویی صورت گرفته است. پیش از اجرای طرح ارائه‌ سوخت در ازای پیمایش تعداد کامیون‌های با عمر بیشتر از 35 سال فعال در ناوگان ایران 127 هزار دستگاه بود که با اجرای این طرح این رقم به 52 هزار دستگاه کاهش یافت. این کامیون‌ها در هر 100 کیلومتر پیمایش مصرف سوخت 60 لیتر را به ثبت می‌رسانند و از این‌رو خروج هر یک از آنها از ناوگان می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی به وجود آورد. طبق برآوردهای ابتدایی صورت گرفته خروج این کامیون‌ها به کاهش مصرف 7 میلیون لیتری گازوئیلی در طول روز منجر شده  است و اگر قیمت جهانی گازوئیل را یک دلار در هر لیتر به حساب آوریم به معنای آن است که ما روزانه 7 میلیون دلار صرفه‌جویی در مصرف سوخت را به ثبت رسانده‌ایم. بر اساس  برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ظرف 10 سال درآمد جمع‌ شده به 10 میلیارد دلار می‌رسد و طبق ماده 12 قانون رفع موانع تولید 2.7 میلیارد دلار از این رقم به افراد جامعه نیز باز گردد.

پالایشگاه آبادان با برجام زنده شد

قرارداد اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان با 3 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری «30 بهمن ماه» امسال به امضا رسید و بزرگترین سرمایه‌گذاری دوران برجام را برای اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت نصیب پالایشگاه آبادان کرد. پالایشگاه آبادان در حال حاضر با ظرفیت پالایش400 هزار بشکه در روز مشغول به کار است، که 250 هزار بشکه از ظرفیت 400 هزار بشکه در سه واحد تقطیر با قدمت بیش از 70 سال پالایش می‌شود. طرح تثبیت ظرفیت و بهبود کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه آبادان شامل واحد تقطیر 210 هزار بشکه‌ای در روز است که جایگزین واحدهای تقطیر قدیمی خواهد شد و ظرفیت کل پالایش بعد از احداث این واحد به میزان 360 هزار بشکه در روز تثبیت خواهد شد.

همه محصولات حاصل از پالایش360 هزار بشکه در واحدهای تصفیه هیدروژنی تصفیه می‌شوند و کیفیت محصولات پالایشگاه به یورو 5 ارتقا می‌یابد.

کاهش آلاینده‌های زیست محیطی محصولات با حذف گوگرد مطابق با استاندارد یورو، سودآوری پالایشگاه با تبدیل نفت‌کوره به نفت‌گاز و بنزین با استفاده از تکنولوژی هیدرو کراکر و کاهش تولید نفت کوره از جمله دستاوردهای اجرای این طرح است.

با اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت، شاهد ساخت بزرگترین واحد تقطیر کشور، ساخت بزرگترین واحد هیدروکراکر کشور برای تبدیل مازوت به محصولات با ارزش مانند سوخت جت، گازوئیل و گاز مایع، خارج شدن واحدهای قدیمی از مدار تولید و جایگزینی با واحدهای جدید براساس فناوری روزآمد، ایجاد اشتغال برای حدود 4 تا 8 هزار نفر (به صورت مستقیم) و ایجاد اشتغال چند برابری نیروی کار غیرمستقیم و بکارگیری حداکثری صنایع استان خوزستان خواهیم بود.

صادرات فرآورده‌های نفتی پس از 100 سال رکورد زد

برای نخستین بار در طول تاریخ 100 ساله نفت ایران، صادرات فرآورده‌های نفتی به رقم بی سابقه 450 هزار بشکه در روز رسید.

بر اساس پیش‌بینی‌ها با توجه به افزایش شبکه گازرسانی و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، صادرات فرآورده‌های نفتی ایران تا سال آینده از مرز 600 هزار بشکه در روز خواهد گذشت و ایران صادرکننده همه فرآورده‌های نفتی « نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز مایع، سوخت هواپیما، بنزین » خواهد شد.

فرآورده‌های نفتی در سال جاری از بنادر عسلویه، ماهشهر، بندرعباس و لاور صادر شده که تلاش می‌شود با برنامه‌ریزی‌های انجام شده سال آینده با  تکمیل اسکله‌های کشور این موضوع سرعت بیشتری به خود گیرد تا از حجم ترافیک موجود در اسلکه‌ها کاسته شود.

این در حالی است که ایران تا سال 92 واردکننده فرآورده‌های نفتی بود و پس از سه سال با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری برای جلوگیری از خام فروشی در این مسیر، گام نهاد و امروز پس از سه سال به صادرکننده فرآورده‌های نفتی تبدیل شده ایم.

با اجرای طرح‌های بازسازی و نوسازی پالایشگاه‌ها، اصلاح الگوی مصرف سوخت در کشور و اصلاح زیرساخت‌های صادراتی، سال آینده شاهد صادرات 35 درصد از محصولات پالایشگاه‌های کشور خواهیم بود. همچنین چشم انداز صادراتی کشور نشان می‌دهد با بهره‌برداری و اجرای طرح‌های پالایشی، کشور تا سال 1404 به یکی از صادرکنندگان بزرگ فرآورده‌های نفتی در منطقه با صادرات روزانه بیش از یک میلیون و 500 هزار بشکه فرآورده نفتی تبدیل می‌شود که این موضوع مستلزم تولیدی شدن پالایشگاه‌های ستاره خلیج فارس، بهمن گنو، پارس، آناهیتا و سیراف است.

تکمیل زنجیره توزیع بنزین  یورو 4 در کلانشهرهای کشور

زنجیره توزیع بنزین و گازوئیل یورو4 در هشت کلانشهر تهران، مشهد، کرج، اهواز، اصفهان، تبریز، اراک و شیراز در دولت یازدهم تکمیل شد.

علاوه بر این 8 کلانشهر، شهرهای اطراف اصفهان، آبادان، خرمشهر و قم هم به این جرگه پیوستند و با بهره‌برداری از طرح توسعه پالایشگاه‌های بندرعباس و لاوان، همه شهرهای مسیر بندرعباس تا تهران بنزین و نفت‌ گاز یورو 4 دریافت می‌کنند و زنجیره توزیع 20 شهر کشور تکمیل خواهد شد.

تولید بنزین یورو 4 در کشور برخلاف سال 92 که دولت وقت به توزیع ریفرمیت روی آورده بود، در کشور رقم خورد و امسال به ظرفیت تولید 26 میلیون و 300 هزار لیتر در روز رسید که هم اکنون روزانه 22 میلیون لیتر بنزین یورو4 در هشت کلانشهر کشور توزیع می‌شود.

پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس کل شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت تحت پوشش بنزین یورو 4 قرار گیرند و با وارد مدار شدن سایر فازهای پالایشگاه ستاره، ایران در سال 96 به جرگه صادرکنندگان بنزین بپیوندد و پس از 105 سال از واردات بنزین خودکفا شود. پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، بهره‌برداری از واحدهای جدید بنزین سازی پالایشگاه‌های بندرعباس و لاوان تا بهار سال آینده 16.5 میلیون لیتر بنزین یورو 4 به تولیدات کشور افزوده شود که با احتساب 24 میلیون لیتر بنزین یورو 4 فعلی به طور قطع 80 درصد بنزین توزیعی کشور یورو 4 خواهد شد که باید برای توزیع دقیق آن برنامه‌ریزی صورت گیرد.

با تحقق این امر شرکت‌های ملی پخش فرآورده‌های نفتی و خط لوله و مخابرات نفت ایران باید برای رساندن بنزین به شهرهایی نظیر همدان، سنندج و غیره بیشتر تلاش کنند.

ترافیک خارجی‌ها برای حضور در پتروشیمی

صنعت پتروشیمی ایران با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، قبایی تازه بر خود دید و رونق و شکوفایی ارمغان دولت از سال 92 به این سو در این بخش حیاتی شد. حیاتی که با روی کار آمدن دولت حسن روحانی به صنعت پتروشیمی دمیده شد.

با اجرایی شدن برجام، شکل دیگری گرفت؛ به گونه‌ای که موانع فراروی سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور و مشارکت در این عرصه آرام آرام برداشته و حتی ترافیک متقاضیان خارجی نیز در این حوزه ایجاد شد، تا جایی که به گفته مرضیه شاهدایی، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی هر هفته شاهد حضور مذاکره کنندگان خارجی برای مشارکت و تامین مالی طرح‌ها بودیم.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده در این بخش تاکنون با شرکت‌هایی همچون توتال فرانسه ( انجام مطالعات برای اجرای یک طرح پتروشیمی با مشارکت سرمایه‌گذاران ایرانی)، لینده آلمان ( بررسی اجرای واحدهای جداسازی هوا و همچنین ارایه دانش فنی با اخذ تسهیلات از بانکهای آلمانی اجرای یک طرح پتروشیمی در ایران با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی)، باسف آلمان (انجام مطالعات برای سرمایه گذاری مشترک با سرمایه گذاران ایرانی جهت اجرای یک مجتمع بزرگ پتروشیمی بزرگ در ایران با ارائه تسهیلات فاینانس)، میتسویی و سوجیتز ژاپن، هیوسانگ کره جنوبی(امکان سنجی پروژه مشترک در ایران)، سارکوبه اسپانیا، شل ( انجام مطالعات و ارزیابی سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران و استفاده از دانش فنی شل برای توسعه صنعت پتروشیمی) تفاهمنامه امضا شده است.

نگاهی به مذاکره و توافقات با شرکت‌ها و بانک‌های خارجی جهت تامین منابع مالی ما را با فهرستی همچون DZ BANK، KFW BANK و HERMES همراه می‌سازد.

تولید روی نردبان رشد و توسعه

اگر بنا به اعلام رویدادهای مهم سال 95 باشد، نباید از موضوع مهم افزایش تولید صنعت پتروشیمی ایران به آسانی گذشت؛ اهمیت افزایش تولید در پتروشیمی را وقتی بهتر درک خواهیم کرد که بدانیم این روند جهشی می‌تواند اقتصاد ایران را متحول کند؛ از سویی صنایع پتروشیمی نقش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد و صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دست آن نه تنها به تکمیل زنجیره ارزش، کاهش خام فروشی منابع هیدروکربنی کمک می کند، بلکه در تامین نیازهای روزمره زندگی صنعتی امروز نقشی کلیدی دارد؛ به دلیل این مزایا از چند سال گذشته اخبار افزایش تولید، امیدهای زیادی در اقتصاد کشور ایجاد کرد و امسال جهش تولید، نویدبخش روزهای طلایی این صنعت بود.

جالب است بدانیم ظرفیت نصب شده پتروشیمی در سال 91 حدود 55.7 میلیون تن بود و عملکرد واقعی احتمالی امسال از 2/62 میلیون تن حکایت دارد که طبق اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی رشد 11.7 درصدی را نسبت به شروع دولت یازدهم نشان می‌دهد. در بخش تولید هم در حالی عملکرد سال 91 کشور 41.1 میلیون تن بوده است. که عملکرد واقعی احتمالی امسال 50 میلیون تن با رشد 21.6 درصدی نسبت به شروع دولت یازدهم است. به این فهرست باید فروش خالص کل را هم افزود که فروش خالص کل که سال 91 حدود 22.5 میلیون تن بوده براساس عملکرد احتمالی واقعی عدد 5/27 را نشان می‌دهد که بیانگر رشد 22.2 درصدی نسبت به شروع دولت تدبیر و امید است.

ارزش فروش داخلی کل به قیمت پایه سال 90 رقم 9.5 میلیارد دلار را نشان می‌دهد که برآورد آن تا پایان 95 حدود 13.2 است و از رشد 38.9 درصدی نسبت به آغاز دولت حسن روحانی حکایت دارد.

سال استثنایی پتروشیمی با افتتاح طرح های جدید

روایت پتروشیمی در دوره چهارساله دولت تدبیر و امید به ویژه سال 95 روایتی منحصر به فرد است تا جایی که بیژن زنگنه، وزیر نفت هم در فواصل مختلف، سال 95 را سالی استثنایی برای صنعت پتروشیمی ایران خوانده است؛ اینچنین بود که از همان روزهای نخست سال، نوید طرح‌های مهمی که در نوبت افتتاح قرار خواهند گرفت، داده و این وعده محقق شد. سفرهای مرضیه شاهدایی، معاون وزیر نفت و پیگیری آخرین وضعیت طرح‌های در دست اجرا در سفر به ماهشهر و عسلویه و دیگر مناطقی که پتروشیمی‌های مختلف در آن هدف‌گذاری شده، نشان از اهمیت افزایش تولید و صادرات داشت و از دل این پیگیری‌ها بود که مردم در سال 95 در رسانه‌ها مرتب در جریان اخبار افتتاح طرح‌های مختلف این صنعت قرار گرفتند. بد نیست مروری کوتاه به این طرح‌ها داشته باشیم: در مقطع زمانی ابتدای تیر 92 تا آخر بهمن 95، 6 طرح تولیدی پلی اتیلن ایلام، PBR/SBR تخت جمشید، پلی اتیلن لرستان، پلی اتیلن مهاباد، آمونیاک و اوره شهدای مرودشت، واحد اسید سولفوریک پتروشیمی ارومیه و فاز دوم ایزوسیانات‌های کارون به همراه 1 طرح یوتیلیتی فاز 2 پتروشیمی فجر به بهره‌برداری رسیده اند. فاز دوم خط لوله اتیلن غرب کشور (قطعه کرمانشاه تا مهاباد و انشعاب کردستان) نیز به بهره‌برداری رسیده است. طرح‌های اتیلن گلایکول پتروشیمی مروارید، فاز دوم الفین یازدهم  پتروشیمی کاویان، پلی استایرن پتروشیمی تخت جمشید پارس عسلویه و پلی استایرن پتروشیمی انتخاب نیز به تولید رسیده و آماده افتتاح رسمی است.

به فهرست فوق باید 3 طرح تولیدی پلی اتیلن سبک کردستان، فاز سوم پتروشیمی پردیس و متانول کاوه با مجموع ظرفیت4/4 میلیون تن در سال را هم افزود که اکنون در مراحل پیش راه‌اندازی و در فهرستی قرار دارند که سال 95 را سالی استثنایی برای صنعت پتروشیمی کرده است.

مرزهایی که با برجام گشوده شد

برجام، هم مرزهای تحریم را گشود و هم مقاصد صادراتی تازه ای برای صنعت پتروشیمی ایران ایجاد کرد. نمودارهای صادرات ایران را جهشی کرد و در فاصلهای کوتاه آمار و ارقام امیدوارکننده ای را برای صنعت پتروشیمی، اقتصاد کشور و مردم به همراه داشت. اگر تا پیش از این محصولات تولیدی صنعت پتروشیمی ایران را در مقاصد آسیایی میزبانی میکردند؛ با برجام اما ورق برگشت و انحصار آسیا برای محصولات ایرانی شکسته شد و دیگر مرزها هم، برای نام ایران درنوردیده شد.

 از آسیای دور تا آفریقا و اروپای غربی و شرقی از آلمان و انگلیس و مجارستان تا دیگر کشورها راه برای ورود محصولات ایرانی باز است. نکته مهم دیگر که در سخنان مسئولان شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران پس از برجام شنیده شد، این بود که از نظر لجستیک و حمل و نقل، شرایط برای صادرات محصولات مختلف پتروشیمی فراهم شده است. این امیدواری از آن جهت بود که اگر تا پیش از این مجتمعهای پتروشیمی برای صادرات با مشکل مواجه بودند، با رفع این مشکل توانستند تولید خود را افزایش دهند.

افزون بر مقاصد صادراتی برای محصولات پتروشیمی ایران، میزان صادرات محصولات پتروشیمی جهش قابل ملاحظه‌ای را طی کرد؛ به شکلی که اگر صادرات در اواخر سال 1391 و اوایل سال 1392 حدود 15 میلیون و 800 هزار تن بود، این میزان تا پایان امسال مرز 20 میلیون را پشت سر میگذارد. مقایسه ای ساده میان این اعداد و ارقام از سال 91 تا 95 رشد نزدیک به 30 درصدی را نسبت به شروع دولت یازدهم را پیش رو قرار میدهد. نکته مهم آنکه روند صادرات محصولات پتروشیمی کشورمان بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده مسیر مطلوبی را طی میکند.

95؛ سال پر رونق صنعت گاز

صنعت گاز در حالی با ورود به پنجاهمین سالگرد تاسیس، خود را برای حضور در فاز جدیدی از تعاملات بینالمللی آماده میکند که برای تحقق برنامه‌های خود در حوزه دستیابی به سهم 10 درصدی در تجارت جهانی گاز راه درازی در پیش دارد.سال 95 همزمان با ورود فازهای جدید پارس جنوبی به مدار و افزایش ظرفیت تولید گاز، زیرساختهای گازرسانی نیز در سطح کشور اجرا شد تا امکان انتقال و توزیع این افزایش تولید به مبادی مصرف فراهم شود.  امسال با توجه به برنامه‌های تعریف شده، شاهد افتتاح پروژه‌های بزرگی همچون قطعه دوم خط ششم سراسری و خطوط تقویتی صادرات گاز به عراق، بهره‌برداری از پروژه رشت - سنگر، افتتاح خط انتقال گاز ایرانشهر - زاهدان با حضور رئیس جمهوری، بهره‌برداری از پنج ایستگاه تقویت فشار گاز و ایستگاه‌های یدک با حضور معاون اول رئیس جمهوری، گازرسانی به سه هزار روستا و بیش از 100 شهر و... بودیم.

گاز پارسی در مسیر بغداد

صادرات گاز به عراق (بغداد) از جمله برنامه‌های وزارت نفت برای افزایش حضور در تجارت جهانی گاز به شمار میآید که این برنامه با ارسال روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز  آغاز میشود و بر اساس توافق انجام شده این مقدار به تدریج افزایش مییابد. دستیابی به صادرات روزانه 20 تا 35 میلیون مترمکعب گاز به بغداد، به ایجاد زیرساختهای کلان گازرسانی نیاز داشت که در این زمینه، علاوه بر شبکه موجود، احداث قطعه دوم خط ششم سراسری نیز در دستور کار قرار گرفت. تاکنون بخشی از قطعه دوم خط لوله ششم سراسری با انشعابهای آن شامل بیستون- دهگلان، چارمله- نفتشهر، بیستون- کرمانشاه و دهگلان- سنندج از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران به عنوان بازوی اجرایی شرکت ملی گاز ایران اجرا شده است. خط انتقال گاز ششم سراسری حدفاصل بیستون- دهگلان با هدف توسعه زیرساختها و تقویت گازرسانی استانهای غرب و شمال غرب کشور و صادرات گاز به عراق تعریف و اجرا شده است. این پروژه به طول 122 کیلومتر و قطر 56 اینچ از بیستون آغاز  شد و به خط لوله دهگلان- سنندج متصل و علاوه بر افزایش پایداری تامین گاز استانهای کرمانشاه و کردستان، زمینه صادرات گاز به کشور عراق و نیروگاه‌های بغداد را فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر، خط لوله صادرات گاز به عراق به طول 230 کیلومتر و با قطر 48 اینچ با فشار طراحی 1050 پوند بر اینچ مربع (PSI) با هدف صادرات روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز به کشور عراق در دو فاز برنامه ریزی شده است. با ساخت فاز نخست این پروژه حدفاصل چارمله- نفتشهر به طول 100 کیلومتر، امکان صادرات روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز به کشور عراق و در فاز دوم که شامل بخش ابتدایی پروژه (حدفاصل کوهدشت- چارمله) به طول 130 کیلومتر است، امکان صادرات روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز فراهم میشود. از سوی دیگر، خط انتقال گاز بیستون- کرمانشاه نیز که با هدف تقویت گازرسانی به استانهای غرب و شمالغرب کشور و صادرات گاز به کشور عراق در منطقه نفت شهر اجرا شده، شرایط را برای پایداری صادرات گاز به بغداد فراهم میکند. این خط لوله به طول 35 کیلومتر و قطر 30 اینچ از منطقه بیستون آغاز و به خط لوله ایلام متصل شده است. خط لوله انتقال گاز دهگلان- سنندج، از دیگر پروژه‌هایی به شمار میآید که با هدف افزایش پایداری انتقال گاز استانهای غرب و شمال غرب کشور و جلوگیری از افت فشار شبکه گاز استان کردستان اجرا شده و به نوعی در زمینه صادرات گاز به عراق نقش خواهد داشت. خط لوله انتقال گاز دهگلان - سنندج به طول 34 کیلومتر و قطر 30 اینچ از منطقه دهگلان آغاز و در فاز نخست، 13 کیلومتر آن به خط لوله بیجار متصل شده و به بهرهبرداری رسیده است. علاوه بر بغداد، صادرات گاز بصره نیز در دستور کار قرار دارد که با نهایی سازی زیرساختهای مورد نیاز تا سال 96 عملیات ارسال گاز آغاز میشود.

گاز به دیار مهربانی رسید

گازرسانی به زاهدان که از جمله قولهای رئیس جمهوری در سفر استانی سال 93 بود، اسفند امسال با تلاش شبانه‌روزی کارکنان شرکت ملی گاز ایران محقق شد. حسن روحانی، رئیس جمهوری با حضور در میدان گازی  زاهدان، خط لوله ایرانشهر به زاهدان را افتتاح کرد تا به عهدی که با مردم دیار مهربانی بسته بود، وفا کند. این خط لوله 36 اینچی به طول 262 کیلومتر و با هزینه 750 میلیارد تومان، اسفند امسال با حضور رئیس جمهوری به بهره‌برداری رسید. براین اساس، همه مبلغ سرمایه‌گذاری از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت و از طریق قانون رفع موانع تولید تامین شده و این ابتکاری از سوی دولت یازدهم بود که مجلس به اجرایی‌ شدن آن کمک کرد؛ در ابتدا، بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه کل کشور سال 93 و سپس با کمک ماده 12 قانون رفع موانع تولید، این ابتکار دولت عملی شد.

افزایش پایداری انتقال گاز شمال کشور با وجود بدعهدی ترکمنستان

خط لوله رشت - سنگر که با هدف افزایش پایداری انتقال گاز استانهای شمال کشور از جمله گیلان و مازندران و مقابله با بدعهدی ترکمنستان طراحی شده بود، دیماه امسال با حضور مدیران ارشد صنعت گاز به بهره‌برداری رسید.

این خط لوله 10 کیلومتری با توجه به شرایط منطقه و زمان اجرا در نوع خود بی نظیر است و براساس یک برنامه فشرده در کمتر از چهار ماه (110 روز) به بهره‌برداری رسید.

خط لوله انتقال گاز رشت-سنگر به عنوان سامانه تقویتی تعریف و اجرا شد تا شرایط بهتری برای تامین گاز گیلان و مازندران فراهم کند. این پروژه مهم در بخش تامین لوله و اجرا با اعتباری در حدود 30 میلیارد تومان احداث شد.

گاز، عاملی برای محرومیت‌زدایی از روستاها

گازرسانی به روستاها که از جمله برنامه‌های کلان کشور با هدف محرومیت زدایی و ایجاد رفاه عمومی برای مناطق کمتر توسعه یافته به شمار میآید نیز در سال 95 به طور ویژه در دستور کار شرکت ملی گاز ایران قرار گرفت. با بهره گیری از بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه سال 93 و ماده 12 قانون رفع موانع تولید، شرایط لازم برای تامین منابع مالی این پروژه‌ها از محل جایگزینی گاز با سوخت‌های مایع فراهم شد.

در این مسیر، امسال نیز گازرسانی به پنج هزار و 600 روستا کلید خورد که از این تعداد، سه هزار روستا به شبکه سراسری گاز متصل و مابقی نیز تا پایان سال 96 از نعمت گاز برخوردار میشوند.

چرخش توربین‌های گاز برای رفاه مردم

تاسیسات تقویت فشار به عنوان یکی از زیرساختهای اساسی برای انتقال گاز به شمار میرود و از ابتدای امسال تاکنون و براساس برنامه‎های تعریف شده، پنج ایستگاه صفاشهر، نائین، خنج، جهرم و کاشان با حضور معاون اول رئیس جمهوری به بهره برداری رسیده اند.

با بهره برداری از تاسیسات تقویت فشار یادشده روی خط لوله انتقال گاز هشتم سراسری، قدرت مانور و پایداری شبکه انتقال گاز کشور افزایش یافته است.

ساخت این تاسیسات با بهره گیری از توان شرکتهای ایرانی، افزون بر صرفه جویی‌های اقتصادی و تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، زمینه اشتغال زایی نیروهای داخلی را نیز فراهم کرده است.