صنعت گاز در آینه انقلاب

اوایل انقلاب تنها 9 شهر و یک روستا از نعمت گاز بهره‌مند بودند و این در حالی است که در آغاز سی‌ونهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، یکهزار و 83 شهر و 23 هزار روستا از مزایای گاز برخوردارند.

بر پایه گزارش‌ها، 50 سال پس از کشف نفت و گاز در مسجد سلیمان، طی قراردادی در مقابل احداث کارخانه ذوب آهن از سوی اتحاد جماهیر شوروی سابق در ایران، این گاز با خط لوله به شوروی منتقل شد.

در ادامه اجرای خط لوله صادرات گاز به شوروی، کارخانه سیمان شیراز، نخستین کارخانه‌ای بود که به شبکه گاز کشور پیوست و به تدریج گازرسانی به دیگر شهرهای واقع در طول مسیر خط لوله صادراتی نیز در دستور کار قرار گرفت. به این ترتیب گازی که 50 سال می‌سوخت و هدر می‌رفت وارد شبکه گازرسانی کشور و خانه‌های مردم شد.

با کشف منابع گازی جدید در پارس جنوبی و کنگان، ایجاد ساختاری مرتبط با گاز احساس شد تا امور این حوزه را به طور مستقل در دستور کار قرار دهد.

نیاز روزافزون به گاز برای تامین انرژی و سوخت و همین‌طور ارز حاصل از فروش و صادرات برای سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی صنایع مادر و زیربنایی در کشور، اندیشه تمرکز بخشیدن فعالیت‌های مرتبط با صنعت گاز را تقویت کرد و شرکت ملی گاز ایران به عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وابسته به وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران با سرمایه اولیه 25 میلیارد ریال در سال 44 تاسیس شد.

از اسفند 44 که صنعت گاز به طور مستقل فعالیت خود را آغاز کرد تا سال 57 تنها دو هزار و 900 کیلومتر خط لوله انتقال گاز، یک پالایشگاه، هشت تاسیسات تقویت فشار گاز ساخته شده بود و این در حالی است که این مقدار هم اکنون به ترتیب به 37 هزار کیلومتر خط انتقال گاز در قالب 9 خط لوله سراسری، 13 پالایشگاه و 76 تاسیسات تقویت فشار رسیده است.

در طول سال‌های گذشته، 305 هزار کیلومتر شبکه گاز شهری و روستایی و10 میلیون و 570 هزار انشعاب گاز احداث شده و تاکنون در مجموع 24 میلیون و 350 هزار واحد مسکونی در سطح کشور به شبکه سراسری گاز پیوسته‌اند.

از سوی دیگر، پیش از انقلاب در بخش پالایش نیزتنها شرکت پالایش گاز بیدبلند به عنوان قدیمی‌ترین پالایشگاه خاورمیانه وظیفه تامین گاز کشور را به عهده داشت و اکنون با توجه به کشف میدان‌های گازی در سطح کشور بیش از 13 پالایشگاه وظیفه فرآورش روزانه 700 میلیون مترمکعب گاز را به عهده دارند.

نخستین پالایشگاه ساخت داخل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی‌نژاد است که دهه فجر 62 با حضور رئیس جمهوری وقت، حضرت آیت ا... خامنه‌ای (مد‌ظله العالی) افتتاح شد.

به روایت تاریخ، در دوران پیش از انقلاب به دلیل وابستگی شدید صنایع ایران به غرب، حتی لوازم اولیه از جمله علائم هشدار و نوارهای زرد رنگ پلاستیکی، نیز از دیگر کشورها تامین می‌شد و این در حالی است که هم اکنون 95 درصد اقلام گازرسانی و درصد قابل توجهی از دیگر قطعات و تجهیزات مورد نیاز این صنعت از سوی شرکت‌های داخلی ساخته می‌شود.

در این مسیر جوانان ایرانی با تلاش شبانه روزی به جایگاهی دست یافته‌اند که هم اکنون بخش قابل توجهی از نیاز کشور در صنعت گاز با توان نیروها و شرکت‌های داخلی ساخته می‌شود. افزون بر فعالیت‌های انجام شده در زمینه کاهش وابستگی به خارج از کشور و داخلی‌سازی تجهیزات مورد نیاز صنعت گاز، در بخش‌های طراحی، مهندسی و اجرا رویدادهای قابل توجهی همچنان سال‌های گذشته ثبت شده است و این مسیر همچنان ادامه دارد.

صنعت گاز با 3200 پروژه به استقبال فجر 38 رفت

در آغاز سی و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، صنعت گاز با بیش از 50 سال قدمت به بلوغ کامل رسیده و این صنعت با سه هزار و 200 پروژه و اعتبار پنج هزار میلیارد تومان به استقبال این رویداد مهم رفته است. براین اساس، دو هزار و 260 پروژه جدید گازرسانی به شهرها و روستاهای کشور با هزینه معادل یک‌هزار و 500 میلیارد تومان، آغاز عملیات اجرایی گازرسانی به 12 شهر جدید و بهره‌برداری از گازرسانی به 15 شهر دیگر، از جمله این پروژه‌ها به شمار می‌آیند. از سوی دیگر، در بخش گازرسانی به روستاها نیز شاهد افتتاح پروژه‌هایی خواهیم بود که آغاز عملیات اجرایی گازرسانی به پنج هزار و 600 روستای جدید و بهره‌برداری از گازرسانی به سه هزار و 75 روستا تا پایان سال از آن جمله است.

بهره‌برداری از پنج ایستگاه تقویت فشار گاز با دو هزار میلیارد تومان اعتبار، افتتاح خط انتقال گاز سنندج- دهگلان، بیستون- کرمانشاه، چارمله- نفت شهر به طول 270 کیلومتر و 1200 میلیارد تومان هزینه، آغاز عملیات اجرایی گازرسانی به یک جایگاه سی ان جی و بهره‌برداری از 9 جایگاه دیگر، آغاز عملیات اجرایی گازرسانی به یک پروژه خط انتقال گاز جدید و بهره‌برداری از 15 خط انتقال گاز و... تنها بخشی از پروژه‌هایی به شمار می‌آیند که همزمان با دهه فجر افتتاح می‌شوند.

تداوم گازرسانی به روستاها که از جمله سیاست‌های کلان نظام با هدف محرومیت‌زدایی و تحقق عدالت اجتماعی به شمار می‌آید نیز در طول سال‌های گذشته به طور جدی در دستور کار قرار گرفته و در دولت یازدهم بیش از 9 هزار روستا از نعمت گاز برخوردار می‌شوند.

از سوی دیگر، استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از مناطق کمتر توسعه یافته تا پایان سال شاهد افتتاح خط لوله انتقال گاز ایرانشهر به زاهدان خواهد بود که این پروژه سبب ایجاد زمینه‌های مساعد برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و رفاهی می‌شود. صنعت گاز از بدو تشکیل تاکنون متناسب با روند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و بهره‌گیری از گاز به عنوان یکی از منابع مهم در تامین سوخت، تولید انرژی و تامین بخشی از ارز مورد نیاز کشور، به تدریج با قابلیت‌ها، توانمندی‌ها، منابع و امکانات مختلفی از جمله نیروی انسانی متخصص و کارآمد، تجهیزات، ماشین آلات و کارگاه‌های متنوع و پیشرفته برای اجرای عملیات این صنعت دست یافته، به طوری که امروز قادر است همه امور مربوطه را مطابق با استانداردهای معتبر بین‌المللی قابل قبول انجام دهد.

اکنون شرکت ملی گاز ایران یکی از 10 شرکت بزرگ فعال در عرصه گاز خاورمیانه و یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت با سابقه بیش از50 سال است که وظیفه تامین بیش از 70 درصد از سوخت مورد نیاز کشور را به عهده دارد.

ایجاد آرامش و رفاه عمومی، امنیت انرژی و توسعه اقتصاد کشور را می‌توان هدیه صنعت گاز در دوران انقلاب به عموم مردم ایران برشمرد و در ادامه این مسیر، دستیابی به سهم قابل قبول در تجارت جهانی گاز، تاثیرگذاری در این بازار و افزایش کیفیت در همه بخش‌ها را از اهداف پیش رو عنوان کرد.