بازار رو به رشد ایزوسیانات‌ها

ایزوسیانات‌ها یکی از کاربردی ترین مواد پلیمری جهان هستند که بیش از ۶ دهه در صنایع پتروشیمی جهان حضور دارند. تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) یکی از اعضای خانواده ایزوسیانات ها و متیل دی فنیل دی ایزوسیانات نیز (MDI) یک ترکیب آروماتیک از خانواده دی ایزوسیانات‌هاست.

MDI با «پلی اول» واکنش داده و پلی‌یورتان را تولید می‌کند. فوم سفت و سخت و فوم انعطاف پذیر دو نوع از محصولات پلی یورتان است که در سال 2014 در چین رشد تقاضای بالای 46 درصدی را داشته اند. فوم سفت و محکم بیشتر در تبرید، ساختمان حفاظت از انرژی، عایق حرارتی خورشیدی و غیره و فوم انعطاف پذیر نیز به طور عمده در خودرو، مبلمان، و غیره استفاده می شود؛ انتظار می‌رود تقاضا برای این 2 محصول در حدود 15 درصد و 12 درصد در سه سال آینده به ترتیب رشد کنند.

MDI در تولید انواع عایق‎های حرارتی قابل استفاده در صنایع مختلف مانند تولید ساندویچ پانل و ایزوله کردن لوله‎ها، صنعت سردخانه و یخچال سازی، صنعت خودرو مانند صندلی خودرو، داشبورد، پانل های داخل خودرو، غربیلک فرمان و تولید تخت و کفی انواع کفش‎ها استفاده می‎شود.

بازار ایزوسیانات به شدت رقابتی است و بیشتر شرکت‌ها همه انواع ایزوسیانات را ارائه نمی‌دهند.

ظرفیت MDI جهان در سال 2014 حدود 7.095 میلیون تن با احتساب ایجاد ظرفیت جدید 600 هزارتنی Wanhua Chemical و 150 هزار تنی Bayer Shanghai محاسبه شده بود که شرکت‎های Wanhua Chemical، Bayer و BASF سه شرکت فعال جهان در تولید ایزوسیانات هستند و در مجموع 67.5 درصد از ظرفیت تولید این محصول را در جهان به خود اختصاص داده‌اند.

ظرفیت جدید تولید MDI تا سال 2018 حدود 1.76 میلیون تن است که بیشتر این مقدار با اجرای پروژه 500 هزار تنی شرکت بایر در شانگهای و پروژه 400 هزار تنی باسف در چونگ کینگ محقق می‎شود.

همچنین در پایان سال 2014، شرکت‎های بایر، BASF  و Wanhua Chemical 3 دارای بیشترین ظرفیت تولید TDI در جهان بودند و در مجموع 64.8 درصد از ظرفیت تولید این محصول را به خود اختصاص دادند.

نگاهی به بازار ایزوسیانات در سال 2017

در حالی که قیمت تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) در ایالات آمریکا افزایش تجمعی از 22 سنت /پوند در طول دو ماه پایانی سه ماه پایانی سال 2016 ثبت شده است اما به گفته منابع موجود، قیمت TDI در سه ماه نخست سال 2017 به دلیل عرضه کم این محصول افزایش خواهد یافت.

پیش از آغاز سال جدید، در ایالات آمریکا تصمیم افزایش قیمت هفت تا هشت سنت/پوندی برای متیل دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI) اعلام شد که ثبات قیمت این محصول نیز بستگی به اجرایی شدن تصمیم افزایش قیمت‌ها از سوی عرضه کنندگان دارد.

بازیگران TDI اروپا نیز شاهد ادامه افزایش قیمت این محصول به دلیل عرضه کم و تقاضای بالای آن خواهند بود. همچنین با توجه رفع مشکلات عرضه MDI در بازار در ماه‌های پایانی سال 2016، عرضه این محصول در سه ماه نخست سال 2017 بهبود خواهد یافت.

قیمت TDI در سه ماه نخست سال 2017 در آسیا بر مبنای پایین تری در نظر گرفته شده است و بیشتر خریداران هم که در حاشیه اتفاق‎های بازار قرار دارند انتظار دارند قیمت‌ها به دنبال اوج گیری در ماه‌های سپتامبر و اکتبر سال گذشته، کاهش یابد. با این حال انتظار می‌رود قیمت MDI، در بازار آسیا با توجه به ادامه عرضه کم تولیدکننده Wanhua Chemical چینی در ماه فوریه/مارس، روند افزایشی داشته باشد.

چین بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده محصولات پلی یورتان در جهان است به صورتی که حدود 45 درصد از کل تقاضای جهان را شامل می شود و انتظار می‌رود برای حفظ نرخ رشد 10 درصد یا بیشتر، تقاضای جهانی این کشور برای محصولات پلی اورتان به 55 درصد تا سال 2017 افزایش یابد.

38.729 میلیون دلار ارزش بازار ایزوسیانات در 2019

ارزش بازار ایزوسیانات با رشد سالانه قابل توجهی از سال 2014 تا 2019 به 38.729 میلیون دلار می‎رسد. مزایای استفاده از ایزوسیانات در عملیات صنعتی و همچنین افزایش تقاضای آن از سوی صنایع، ادامه پیشرفت بازار ایزوسیانات را در پی دارد.

بازار ایزوسیانات به طور پیوسته در اروپا در حال رشد است اما بازار این محصول در آسیا و اقیانوسیه با توجه به افزایش فعالیت‌های صنعتی در اقتصادهای بزرگ در حال توسعه مانند چین، ژاپن و هند با سرعت بالایی رشد خواهد کرد.

رشد بازارهای ایزوسیانات در آمریکای شمالی نیز با سرعت مناسبی ادامه خواهد یافت. بازارهای خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین هنوز ظرفیت کامل خود را محقق نکرده‌اند اما سرعت رشد در این بازارها نیز به طور قابل توجهی بالا خواهد بود.

براساس گزارش‎ها، حدود یک چهارم کل بازار MDI در سال 2013 تحت سلطه شرکت باسف آلمان به عنوان بازیکن اصلی بازار این محصول بوده است در حالی که شرکت Bayer Material Scienceآلمان بازیکن پیشرو در بازار TDI با در دست داشتن حدود یک چهارم از بازار است.

کمبود و افزایش قیمت مواد اولیه و توجه به مسائل زیست محیطی در فرآیند تولید ایزوسیانات می‌تواند یک چالش برای رشد این بازار باشد با این حال، تولیدکنندگان ایزوسیانات به شدت در حوزه تحقیق و توسعه (R&D) آن سرمایه گذاری می‎کنند تا محصولات و فرآیندهای آن دارای استانداردهای جهانی و به‎طور کامل مبتنی بر محیط زیست باشد.

خودکفایی ایران در تولید MDI

شرکت پتروشیمی کارون نخستین تولیدکننده ایزوسیانات‎ها در خاورمیانه است که در سال 1381 به لایسنسوری کماتور سوئد تاسیس شد. این مجتمع با هدف ارائه محصولات و خدمات شرکت جهت برآورده ساختن نیازهای صنایع پایین دستی داخلی به مواد اولیه با بالاترین کیفیت طراحی شده است.

این مجتمع با استفاده از گازهای کلر، منواکسیدکربن، هیدروژن و نیز تولوئن و اسیدنیتریک قادر است انواع محصولات پایه ای و اصلی پتروشیمی را شامل انواع ایزوسیانات ها که دارای ارزش افزوده بالاتر بوده با کیفیت بسیار عالی تولید و به بازارهای داخلی وخارجی عرضه کند؛ پتروشیمی کارون قادر است در بازار جهانی محصولات ایزوسیانات نیز به رقابت بپردازد.

فاز دوم مجتمع پتروشیمی کارون که فردا (دوشنبه 18 بهمن ماه) همزمان با ایام الله دهه فجر با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری به بهره برداری می‎رسد، مسئولیت تولید متیل دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI) با ظرفیت ٤٠ هزار تن در سال را دارد که نه تنها در خاورمیانه بلکه در غرب آسیا نخستین تولیدکننده این ماده است.

پیش بینی می شود با به ظرفیت رسیدن فاز ٢ پتروشیمی کارون، همه تولیدات این محصول در داخل مصرف و کشور از واردات این محصول بی نیاز می‎شود.