برنامه‎های راهبردی شرکت ملی نفت در برنامه ششم توسعه اعلام شد

اگر موافقید ابتدا درباره اهداف تولیدی شرکت ملی نفت در برنامه ششم توسعه توضیح دهید.

همانطور که می‎دانید، برنامه ششم توسعه کشور باید از سال 95 آغاز می‎شد که به دلیل تاخیرها و مسائل مختلف، این برنامه در سال‎های 96 تا 1400 اجرایی می‎شود. براساس برنامه‎ قرار است ظرفیت تولید نفت ایران به 4.7 میلیون بشکه در روز، ظرفیت تولید گاز به روزانه 1.3 میلیارد متر مکعب و ظرفیت تولید میعانات و مایعات گازی به 1.1 میلیون بشکه در روز افزایش یابد.

این ارقام مربوط به ظرفیت تولید است. پیش‎بینی‎تان از میزان تولید چیست؟

انتظار داریم با پیشبرد اهداف توسعه‎ای به ویژه در غرب کارون، تولید روزانه حدود 4.5 میلیون بشکه نفت را در پایان برنامه داشته باشیم. با توسعه فازهای باقیمانده پارس جنوبی و تعدادی دیگر از میدان‌های گازی، گاز غنی هم مطابق با ظرفیت یعنی به میزان 1.3 میلیارد متر مکعب در روز تولید می‎شود. تولید میعانات گازی هم متناسب با تولید گاز افزایش می‏‎یابد و در پایان برنامه به 864 هزار بشکه در روز می‏‎رسد. تولید مایعات گازی و نفتا هم در صورت احداث واحدهای GTL به حدود 280 هزار بشکه در روز خواهد رسید.

چه میدان‎هایی قرار است این میزان افزایش ظرفیت تولید نفت را تحقق بخشند؟

در غرب کارون افزون بر تولید کنونی، 420 هزار بشکه افزایش تولید پیش‎بینی کرده‎ایم. در مجموع بیش از 280 هزار بشکه هم از میدان‌های مناطق نفتخیز جنوب، نفت مناطق مرکزی و نفت فلات قاره به ظرفیت تولید روزانه نفت کشور اضافه می‎شود.

در بحث گاز چطور؟

عمده افزایش تولید گاز برای رسیدن به ظرفیت تولید 1.3 میلیارد متر مکعبی از محل تولیدات پارس جنوبی تامین می‎شود؛ اما برای افزایش حدود 170 میلیون متر مکعبی ظرفیت تولید از محل توسعه میدان‌های خامی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، میدان‌های گازی زاگرس جنوبی در نفت مناطق مرکزی و برخی میدان‎های گازی شرکت نفت فلات قاره هم برنامه‎ریزی شده است. در مجموع در پایان برنامه، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با سهم 67 درصدی از تولید نفت و شرکت نفت و گاز پارس با سهم 55 درصدی از تولید گاز، به عنوان بزرگترین شرکت‎های تولیدکننده نفت و گاز کشور ایفای نقش می‎کنند.

برنامه تولید گاز مایع و اتان چیست؟

تولید گاز مایع (LPG) از 8.09 تا 10.5 میلیون تن در سال و تولید اتان از 7 تا 8.8 میلیون تن در سال در نوسان خواهد بود. 

صادرات نفت در پایان برنامه به چه عددی می‎رسد؟

2.3 تا 2.5 میلیون بشکه.

فاصله میان اهداف صادراتی و  تولیدی، قاعدتا به معنای هدایت مازاد تولید نفت به سمت پالایشگاه‎هاست. درست است؟

بله. این هدف‌گذاری، نشان‎دهنده برنامه‎ریزی برای کاهش خام‎فروشی و استفاده بیشتر از ظرفیت‎های پالایشی کشور است.

ازدیاد برداشت که در سال‎های اخیر بسیار بر اهمیت آن تاکید شده، در برنامه ششم توسعه شرکت نفت چه جایگاهی دارد؟

ازدیاد برداشت از اولویت‎های مهم برنامه است. خوشبختانه آقای مهندس زنگنه بسیار بر اهمیت این مقوله تاکید دارند. نباید به ثروتی که در نتیجه ازدیاد برداشت حاصل می‎شود، بی‎توجه باشیم. بگذارید مثالی بزنم. لایه آسماری میدان اهواز که بیشترین تولید نفت ما از آنجاست، آبده قوی دارد. در بخشی از مخزن که مورد هجوم آب قرار گرفته بود، تستی انجام و مشخص شد هنوز رزرو نفت دارد اما آب آن قسمت را اشغال کرده. در بسیاری از مخازن با چنین رویدادهایی مواجه می‎شویم و به همین خاطر است که باید به استفاده از روش‎های EOR و IOR بیش از این‌ها بها دهیم.

از اهداف اکتشافی برنامه هم بگویید لطفا.

در حوزه اکتشاف، عمده توجه بر مناطق دشت آبادان، کپه‎داغ، دزفول شمالی، دزفول جنوبی، مغان و خلیج فارس متمرکز خواهد بود. در برنامه ششم تاکید شده به شیل‎های گازی و نفتی در لرستان توجه ویژه‎ای شود که در حال حاضر، فعالیت‎هایی به این منظور در دست اقدام است. در حوزه شناسایی هیدرات‎های گازی دریای عمان و سواحل مکران هم مقرر شده کار مطالعاتی بیشتری انجام شود.

فعالیت‎‏های توسعه‎ای در خزر هم مدنظر قرار دارد؟

همانطور که می‎دانید، شورای عالی اکتشاف که اعضای آن از سوی وزیر محترم نفت معرفی شدند، در نشست‎های خود، برنامه‎های کلی اکتشاف در شرکت ملی نفت ایران را بررسی و در این زمینه تصمیم‎گیری می‎کنند و بعد نتایج برای تصویب‎خواهی به هیئت مدیره این شرکت می‎آید. در بخش خزر هم برنامه شورای عالی اکتشاف این است که به حجم ذخیره نفت قابل استحصال این میدان افزوده شود. به هر حال هزینه تولید و توسعه در خزر بسیار بالاست و باید برای تحقق اهداف توسعه‎ای در این بخش حتما از فناوری‎های نوین و سرمایه خارجی استفاده کنیم.

برویم سراغ شرکت‎های تولیدی ملی نفت و اولویت‎‏های این شرکت‎ها در برنامه پنجساله ششم توسعه. شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت کشور چه اولویت‎هایی دارد؟  

در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، توسعه میدان‎ها با استفاده از انواع مدل‎های قراردادی از جمله مدل قراردادی این شرکت مورد تاکید است؛ همچنین تکمیل واحدهای نمکزدایی و نوسازی و بازسازی تاسیسات فرسوده. مقرر شده است برای مطالعه تاسیسات سطح‎الارضی در این شرکت، قراردادهای مشاوره‎ای امضا شود. برنامه‎ریزی برای نگهداشت توان تولید در نفتخیز جنوب بسیار حائز اهمیت است و باید به فعالیت‎های ازدیاد برداشت هم توجه شود. برنامه‎ریزی برای تخصیص بهینه منابع مالی، توسعه میادین خامی، جمع‎آوری گازهای همراه نفت و احداث کارخانه ان‎جی‎ال 2300 هم از دیگر اولویت‎های این شرکت است.

افزایش تولید و بازسازی و نوسازی تاسیسات هم حتما در اولویت‎های شرکت نفت فلات قاره لحاظ شده.

بله. ما انتظار داریم علاوه بر نگهداشت تولید، در بخش‎هایی که توان افزایش تولید وجود دارد، اقدام مقتضی انجام شود. این شرکت تاسیسات فرسوده زیادی هم دارد که همین موضوع، بازسازی و نوسازی را در اولویت‎های فلات قاره قرار داده. ازدیاد برداشت و تخصیص بهینه منابع هم همینطور. ساماندهی ان‎جی‌ال خارک هم در اولویت است.

نفت مناطق مرکزی، نفت و گاز اروندان و نفت و گاز پارس چطور؟

به طور کلی، توسعه میدان‎ها با استفاده از مدل جدید قراردادهای نفتی و قراردادهای EPCF و EPDF و تخصیص بهینه منابع مالی در شرکت تولیدی شرکت ملی نفت ایران مورد تاکید است. علاوه بر آن، احداث واحدهای نمکزدایی، نگهداشت تولید، افزایش تولید در جاهایی که پتانسیل آن وجود دارد، جمع‎آوری گازهای همراه نفت و تسریع در احداث کارخانه ان‎جی‎ال 3100 از اولویت‎های نفت مناطق مرکزی است. در این شرکت، تکمیل اطلاعات میادین بسیار ضروری است؛ ضرورتی که در دوره‎های پیشین به آن کمتر توجه شده و امیدواریم مدیریت کنونی این شرکت با امضای قراردادهای مشاوره، به این مهم توجه کافی داشته باشند.

شرکت نفت و گاز اروندان باید در نگهداشت میدان‎ دارخوین که به طور مستقیم آن را تحت نظر دارد، عملکرد فعالی داشته باشد. تداوم  همکاری با شرکت متن در توسعه میدان‎های مشترک غرب کارون و تسریع در پروژه احداث کارخانه ان‎جی‎ال 3200 در این منطقه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

در نفت و گاز پارس هم توسعه فازهای باقیمانده پارس جنوبی و راهبری بهینه فازهای راه‎اندازی شده در اولویت قرار دارد. نگهداشت توان تولید در این میدان مشترک بسیار مهم است. نصب کمپرسورها برای فشارافزایی باید دنبال شود. راهبری و پیشبرد اهداف توسعه‎ای در میدان‎های فرزاد، بلال و لایه نفتی هم حائز اهمیت است.

در برشمردن اولویت‎های شرکت‎ها، بر تخصیص بهینه منابع مالی تاکید داشتید. واقعیت هم این است که شرکت نفت با چالش‎های مالی بسیاری مواجه است. برای برون‎رفت از این چالش در برنامه ششم، چه فکری شده است؟

در بخش مالی با مشکلات متعددی روبه‌رو هستیم و کمبود منابع، مانع تدوین برنامه‎ای دقیق و مدون در این بخش است. برای توسعه و نگهداشت میدان‌ها در برنامه ششم توسعه به سرمایه کلانی نیاز داریم. مدل جدید قراردادهای نفتی از یک طرف و قراردادهای EPDF و EPCF قدم‎های مثبتی هستند که امیدواریم ادامه یابد. به نظر می‎رسد بهتر است برخی میادین کوچک را که سرمایه کمی می خواهند و با زدن چند چاه و یک خط لوله به سوی میدان‌های مجاور، تولید از آنها امکانپذیر است، با تامین منابع مالی از داخل کشور به سرانجام برسانیم و برای میدان‌های بزرگتر از سرمایه و فناوری خارجی بهره‎مند شویم. این رویکرد در برنامه ششم توسعه مدنظر قرار گرفته است. اما دست آخر آنچه واضح  است این است که باید برای تامین منابع مالی به منظور پیشبرد اهداف توسعه‎ای فکری اساسی کرد. ضمن این‎که شرکت‎های تابعه نباید تنها اجرا کننده باشند، بلکه باید برای اجرای پروژه‎ها در قالب انواع قراردادی و در عین حال در تخصیص بهینه منابع تلاش کنند. ما یک سیستم هستیم و همه اجزا باید در تحقق اهداف پیش رو سهم خود را ایفا کنند.

سرمایه انسانی در برنامه ششم توسعه شرکت ملی نفت، جایگاهی دارد؟

آموزش و ارتقا دانش فنی نیروی انسانی و اهتمام به وضع کارکنان معیشتی به ویژه کارکنان غیررسمی در این برنامه مورد توجه جدی قرار دارد. ایجاد انعطاف در ساختارهای سازمانی و ادامه مسیر بازآرایی ساختارهای سازمانی موجود، همچنین توجه به اصول HSE به ویژه اهتمام به رویکرد صیانت از محیط زیست هم در برنامه مدنظر است.

آنچه گفته شد، همه بیانگر اهداف است که البته به سهم خود، حائز اهمیت است و جا دارد در فرصتی مناسب، به جزئیات آن بیشتر پرداخته شود. اما این‎که زمینه تحقق این اهداف تا چه حد فراهم شود، به نظر مبحث مهم‎تری است.

بله. باید به طور جدی به این موضوع توجه داشته باشیم که دستیابی به اهداف نیازمند زمینه‌سازی مناسب است. اهداف صنعت نفت در بخش بالادست به حدود 120 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد و بدیهی است اگر امکان تامین سرمایه فراهم نشود، دستیابی به اهداف برشمرده شده کار آسانی نیست. همه باید دست به دست هم دهیم تا امکان جذب سرمایه و فناوری به کشور فراهم شود. این نیاز امروز صنعت نفت کشور است.

هانیه موحد